Υπέροχo Ελληνικό κόσμημα, μια ιστορία έξι. 000 ετών

Όμορφο Ελληνικό κόσμημα, μια ιστορία 6. 000 ετών


Είναι από τα λίγα ανθρώπινα δημιουργήματα, τα κοσμήματα, που εκφράζουν τόσο εύγλωττα την αίσθηση της συνέχειας. Περιδέραια, εγκλαστρίδια, δαχτυλίδια, βραχιόλια, πόρπες, σφηκωτήρες για τα μαλλιά, φυλακτά, της μινωικής και μυκηναϊκής εποχής, των κλασικών, ελληνιστικών χρόνων μοιάζουν σαν να τεχνουργήθηκαν χθες. Αυτή το γεύση άφησε η χθεσινή ξενάγηση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο που διοργανώθηκε από τον Σύλλογο Αργυροχρυσοχόων Αθηνών όπως και η μασλάτεμα που ακολούθησε για τα 6. 000 χρόνια αδιάλειπτης ιστορίας του ελληνικού κοσμήματος και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο διαθέτει από τις σημαντικότερες στον κόσμο σχετικές συλλογές. Κοσμήματα που κατασκευάστηκαν με σφυρηλάτηση ή χύτευση και διακοσμήθηκαν με πληθώρα τεχνικών, την έκτυπη, τη συρματερή, την εγχάραξη, την κοκκίδωση. Ορισμένες από τις τεχνικές αυτές επιβιώνουν έως σήμερα.

«Λέγεται ότι ο άνθρωπος φόρεσε κοσμήματα, φτιαγμένα από κοχύλια, πέτρες, κόκαλα, νύχια άγριων ζώων, ξύλα, πριν χτίσει το σπίτι του ή καλλιεργήσει τη γη. Το αρχαιότερο κόσμημα τοποθετείται 80. 000 ή 120. 000 χρόνια πριν. Φορώντας ένα κόσμημα κατά κάποιο τρόπο ο άνθρωπος έδειχνε ότι είχε επίγνωση τα διαφοράς του από τις άλλα όντα, ότι κρατούσε συνείδηση της ύπαρξής του. Το κόσμημα ήταν τα φυλαχτό του, το διακριτικό του, δείγμα καταξίωσης, ισχύος».


«Το απασχόληση του αργυροχρυσοχόου ήταν από την αρχαιότητα απολύτως προφυλαγμένο και κλειστό - της εργαστήρια βρίσκονταν μέσα στα παλάτια, για λόγους προστασίας και συγκέντρωσης. Στην εποχή μας, στην Ελλάδα, την εργαστήρια εξελίχθηκαν σε μικρές συνήθως οικογενειακές μονάδες, με προβλήματα εξωστρέφειας και έλλειμμα εμπειρίας σχετικά με όσα συμβαίνουν παγκοσμίως στον χώρο. Δύσκολα συνεργάζονται μεταξύ τους με σκοπό να δημιουργήσουν συνεταιρισμούς, ώστε, π. χ., να μπορούν να ενταχθούν ως clusters σε ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις», .

«Ωστόσο, το ελληνικό κόσμημα, παρά τις αντίξοες συνθήκες, έχει κάνει βήματα. Από τη δεκαετία του ’60, παράλληλα με τα κλασική αργυροχρυσοχοΐα, αναπτύχθηκε τα “εικαστικό κόσμημα”. Στις χρόνια του ’70 και του ’80, κοσμήματα συνήθως φτιαγμένα με οικονομικά υλικά, από καλλιτέχνες και νέους προερχόμενους από διαφορετικούς τομείς επιβεβαίωσαν την αδιάλειπτα εξελισσόμενη όδευση του. Επίσης, ο τουρισμός λειτούργησε θετικά δημιουργώντας 1 νέο κοινό για τους κοσμηματοποιούς, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν με μεγάλη ποικιλία από νέα σχέδια και δημιουργίες. Σήμερα βλέπουμε, από τη μια πλευρά, το δυνατή παγκόσμια παρουσία ενός πολύ μικρού αριθμού Ελλήνων κοσμηματοποιών και από την άλλη, το μεγαλύτερο περιοχή της παραγωγικής μας δύναμης, τα εργαστήρια, να αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα επιβίωσης. Ο μαρασμός των μικρών εργαστηρίων αλλά και η ανικανότητα τους να ανταποκριθούν στην εκτόξευση του τουρισμού, τείνει δυστυχώς να μετατρέψει τη χώρα μας σε σημείο πώλησης των κοσμημάτων της Κίνας, της Τουρκίας και άλλων χωρών, τα οποία εισάγονται ακατάπαυστα»


Ο Σωματείο Αργυροχρυσοχόων Αθηνών ζητεί τον ένταξη της τέχνης και της τεχνικής τού κοσμήματος στην ανώτατη εκπαίδευση και συγκεκριμένα στη Σχολή Καλών Τεχνών. Επίσης, την επίπεδο δημοτικότητας του ελληνικού κοσμήματος από το κράτος ως αντικειμένου πολιτιστικής κληρονομιάς και οι ένταξη των χαρακτηριστικών τεχνικών στην πλατφόρμα της ανδρικο δαχτυλιδι Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο. Από τα μεγαλύτερα προβλήματα των αργυροχρυσοχόων είναι η επιβολή ειδικού φόρου πολυτελείας σε κοσμήματα άνω των 1. 000 ευρώ και στις εισαγόμενες πρώτες ύλες (πέτρες, μαργαριτάρια, κοράλλια κ. λπ. ), καθώς επιβαρύνει το κόστος πώλησης των προϊόντων, καθιστώντας τα μη ανταγωνιστικά. Και ζητούν της κατάργησή του. Οπως αναδείξουν, ένα κόσμημα 2. 500 ευρώ στην Ελλάδα, πωλείται 2. 000 στην Ιταλία και 1. 600 στην Τουρκία.


Επίσης μού ζητάνε την προστασία της μικρής κοινωνίας τους, που κινδυνεύει από την Airbnb, στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. «Στους ανδρικα δαχτυλιδια ορόφους των απρόσωπων πολυκατοικιών του κέντρου συγκεντρώνονταν εκατοντάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις χρυσοχοίας, εργαστήρια σε χώρους μικρούς - ιδανικούς για τη μετατροπή τους σε Airbnb κατοικίες». «Παρά την κρίση, εξακολουθούν να επιβιώνουν, καθώς το κόσμημα είναι πολιτιστικό προϊόν, έχει σχέση με τις στιγμές τα χαράς, της λύπης των ανθρώπων, με κοινωνικά περιστατικά. Υπάρχει ένας καταμερισμός στην παραγωγή, άλλος σκαλίζει, άλλος κάνει την ένθεση των πετραδιών, άλλος γυαλίζει, είναι σαν ένα μεγάλο εργαστήριο αργυροχρυσοχοϊας. Αυτά τα δίκτυα, που έχουν δημιουργηθεί με παραγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα, συνιστά που τους κρατούν ζωντανούς. Αν διαρραγούν, ο κλάδος θα υποστεί πλήγμα. Οι αρμόδιοι φορείς μπορούν να τους στηρίξουν να παραμείνουν στην αγορά. Μπορούν να διοργανωθούν εκθέσεις, ειδικές διαδρομές. Το κόσμημα συνδέεται άρρηκτα με την ταυτότητα της Αθήνας»